Dünya’nın Kaç Yaşında Olduğunu Nasıl Biliyoruz?

Dünya’nın yaşı, bilim insanlarının en çok ilgisini çeken konulardan biri. Araştırmalara göre gezegenimiz 4.54 milyar yıl yaşında ancak bu tahminin 50 milyon yıl hata payı var.

Dünya’nın bir nüfus kağıdı, bir doğum belgesi yok. Gezegenimizin yaşı söz konusu olduğunda bilime güveniyoruz. Son 400 yıldır Dünya’nın yaşını hesaplama çalışmaları devam ediyor. Deniz seviyesindeki değişimi, sıcaklık farklarını ya da okyanusların tuzluluk oranlarını inceleyerek sonuca gitmeye çalışan bilim insanları, yaklaşık bir yaş bulmayı başardılar.

Bilim insanları, gezegenimizin yaşını belirlemek için genellikle taşların kimyasal yapılarını inceliyor. Daha önceki yöntemlerin başarısız olması ve teknolojik ilerlemeler sayesinde gezegenimizi daha yakından tanıma şansına erişiyoruz.

Taşlarla ilgili çalışmalarda da en önemli sorunlardan bir tanesi olarak tektonik plakaların sürekli hareket halinde olması gösteriliyor. Eski dönemlerden kalma taşlar çoktan toprakta geri dönüştürülmüş durumda.

Bir diğer problem ise Büyük Rahatsızlık adı verilen bir olaydan kaynaklanıyor. Bu olay, bazı toprak katmanlarının eksik olması vakası olarak özetlenebilir. Örneğin ABD’deki Büyük Kanyon’da bulunan taşlar arasında olması gereken 1.2 milyar yıllık örnekler eksik.

20. yüzyılın başında, radyometrik tarihleme yöntemi kullanılmaya başlandı. Bu yöntemde radyoaktif izotopların zamanla başka elementlere dönüşme hızı önemli rol oynadı. Var olan elementleri inceleyerek taşların oluşum süresini ortaya çıkaran bu çalışmalar daha net sonuçlar elde etmeyi sağlıyor.

Şimdiye kadar bulunan en eski taşlar, kuzeybatı Kanada’da bulunan Acasta Gnesis adlı taşlar oldu. Bu taşların geçmişi tam 4.03 milyar yıl öncesine dayanıyor. Her kıtada 3.5 milyar yıldan daha eski taş örnekleri bulunuyor.

Avustralya’da yapılan çalışmalarda, dünya üzerindeki en eski mineraller bulundu. Bu küçük zirkonyum silikat kristallerinin yaşı 4.3 milyar olarak hesaplandı. Bu minerallerin kaynağı olan taşlar ise henüz bulunamadı.

Gezegenimizin yaşını belirlemek konusunda komşularımızdan da yardım alıyoruz. Dünya ve diğer gök cisimlerinin oluşumundan yola çıkan bilim insanları, bizim gezegenimiz gibi yüzey değişimleri olmayan Ay’dan toplanan örneklere bakıyorlar. Ay’ın yüzeyinden toplanan taşların yaşı ise 4.4 ila 4.5 milyar yıl arasında. Bu noktada, Ay’ın ortaya çıkışı konusunda da uzlaşılamamış olması bir sorun teşkil ediyor.

1953 yılında, Arizona’daki Diablo Kanyonu’na düşmüş olan göktaşından kalanları inceleyen jeologlar, Dünya’nın yaşını daha kesin olarak belirlemeyi başardılar. California Institute of Technology’den jeokimyager Clair Cameron Patterson, meteordan alınan kurşun izotoplarını inceledi ve Dünya’nın yaşının 4.53 milyar ile 4.58 milyar arasına olduğunu saptadı.

Taşları ve çevre etmenleri inceleyen bilim insanları, Dünya’nın yaşını 4.54 milyar yıl olarak belirlediler. Samanyolu Galaksisi 13.2 milyar yaşında, evrenin kendisinin ise 13.8 milyar yıl yaşında olduğu düşünülüyor.